Kronkelende rivieren, een zegen voor vissen
Sinds 2021 meandert de Warmbeek opnieuw door het Limburgse landschap. Het is een paradijs voor vissen. Dat merkt de LIKONA-vissenwerkgroep, die er het visbestand inventariseert en Arnout mee op sleeptouw nam. Waarom zijn meanders zo interessant voor vissen? En welke andere herstelwerken kom je zoal tegen langs onze rivieren?
LIKONA-vissenwerkgroep
Tijdens zijn reis langs Vlaamse rivieren ontmoette Arnout de vrijwilligers van de LIKONA-vissenwerkgroep. Met een gezonde passie voor waterleven staan ze regelmatig met hun voeten in het water. Ze tellen, meten, wegen vissen en verzamelen gegevens over de verspreiding ervan in Limburg.
Sinds het rivierherstel van de Warmbeek in 2021, merken ze een sterke toename van het visbestand. Het bewijs dat dit soort herstelwerken nodig zijn.
De LIKONA-vissenwerkgroep aan het werk zien? Dat kan op 29 maart in Pelt, waar ze op onderzoek gaan in de Dommel. Schrijf je in.
Waarom werden rivieren vroeger rechtgetrokken?
Decennialang focuste het waterbeheer in Vlaanderen op het snel afvoeren van water. Uit schrik voor overstromingen wilden we dat water vlotter haar weg naar zee vond.
Heel wat rivieren werden daarom rechtgetrokken, verdiept, verbreed, ingedijkt of opgestuwd. Ze verdwenen grotendeels uit het landschap en verloren hun natuurlijk karakter.
Met de kennis die we nu hebben, weten we dat dit niet werkt. Zeker nu de klimaatverandering voor extremere weersomstandigheden zorgt, zijn rivieren en valleien extra kwetsbaar geworden voor overstromingen en verdroging.
Welke herstelwerken kan je zoal tegenkomen?
Meer kansen voor vissen en ander waterleven is niet de enige reden om onze rivieren te herstellen. Herstelmaatregelen zorgen er eveneens voor dat water meer ruimte krijgt, er minder kans is op overstromingen en de Vlaming meer voeling krijgt met ons kostbare waterlandschap.
Enkele ingrepen die je langs een rivier kan tegenkomen:
Hermeanderen: waterlopen terug laten kronkelen
Een kronkelende waterloop brengt meer variatie in stroming, soorten oevers, dieptes en ondieptes. Het zorgt voor:
- een grote verscheidenheid aan habitats;
- meer vissen en ongewervelde dieren;
- natuurlijke zuivering van de rivier;
- een omgeving om langs te wandelen of fietsen.
Oeverherstel: natuurlijke oeverzones ontwikkelen
Oeverzones:
- vormen een natuurlijke verbinding tussen water en land en zijn een habitat voor planten en dieren;
- beschermen waterlopen tegen het inspoelen van meststoffen en pesticiden;
- helpen om oevers op een natuurlijke manier te verstevigen;
- brengen wandelaars en hengelaars dichter bij de rivier.
Vismigratie: vrije doorgang voor vissen
Vissen zoeken voortdurend naar voedsel, voortplantingsplaatsen en nieuwe leefgebieden. Op hun weg komen ze al eens stuwen of watermolens tegen waar ze niet langs kunnen. Op die locaties worden visdoorgangen aangelegd.
Water in de stad: rivieren terug zichtbaar maken
Op heel wat plaatsen in Vlaanderen werden waterlopen ingekokerd en onder de grond gestoken. Ze verdwenen letterlijk uit het landschap.
Door ze terug naar de oppervlakte te brengen en met de omgeving te verbinden, vormt zich een aaneengesloten groenblauw netwerk. Het zorgt voor:
- een betere waterkwaliteit;
- meer kansen voor biodiversiteit;
- minder kans op wateroverlast en verdroging;
- meer waterbewustzijn bij burgers.